Rivayetlerden anlaşıldığı kadarıyla, öldürme emri bildiğimiz köpekler için tahsis edilmiş bir emir değildir. Bu emir bütün yırtıcı hayvanlarla ilgilidir. Buharî ve Müslim’in sahihinde şöyle bir hadis vardır:
[stextbox id=’download’]“Beş tane hayvan “fasık”dır ki, Mekke’nin harem bölgesinde de öldürülebilir. Bunlar; fare, akrep, karga, çaylak ve yırtıcı köpektir.” (Bir rivayette: kişi ihramda da olsa bunları öldürebilir.) (Buhârî, Bedu’l-halk, 16; Müslim, Hac, 9: 66-72).[/stextbox]
Bazı rivayetlerde yılan da vardır. Hadiste geçen anahtar kelimeler şunlardır: Fasık: Bu kelimenin sözlük anlamı; yoldan sapmaktır. Fasık adam, Allah’ın emir ve yasaklarının belirlediği çizginin dışına çıkan kimse demektir. Bu hayvanlara “fasık” adının verilmesi, bunların insanlara, diğer canlılara v.s. ye zarar vermekle, hayvanlar aleminin büyük çoğunluğunun yolundan dışarı çıkmaları sebebiyledir. (bk. Nevevî, Şerhu Müslim, ilgili hadisin şerhi).
El-Kelb el-Akur: Yırtıcı köpek demektir. Gördüğümüz kadarıyla bütün rivayetlerde köpek için bu vasıf kullanılmıştır. Bu da öldürme emrinin normal köpekler hakkında olmadığı, köpeğin köpek olduğu için böyle bir cezaya hedef olmadığını göstermektedir. Nitekim İmam Nevevî, bu hadisi açıklarken, şu görüşlere yer verir:
[stextbox id=’download’]”Cumhura/âlimlerin büyük çoğunluğuna göre, hadiste geçen ‘el-Kelb el-Akur’ (yırtıcı köpek) kelimesi, bütün yırtıcı hayvanlar için geçerlidir. Çünkü köpeğin vasfı olarak geçen ‘el-akur’kelimesi, yırtıcı anlamına gelir. Buna göre, hadiste geçen ‘yırtıcı köpek’ tabiri, aslan, kaplan, kurt gibi genellikle yırtıcı hayvanlardan sayılanların hepsi için geçerlidir.” (bk. Nevevî, Şerhu Müslim, ilgili hadisin şerhi).[/stextbox]
Hz. Peygamber (a.s.m)’in Ebu Leheb’in oğlu Utbe için ettiği beddua meşhurdur.
[stextbox id=’download’]”Allah’ım! Ona köpeklerinden bir köpeği musallat et!”[/stextbox]
diye beddua etmiş ve bir gece bir aslan gelip kervanın arasında bulunan Utbe’yi alıp parçalamıştı. (bk. İbn Battal, Şerhu’l-Buharî-el-Mektebetu’ş-Şamile, VIII/80).
İmam Malik de şöyle der: İhram’da olan bir kimse, kendisine eziyet veren hayvanları/haşereleri öldürmesi caizdir. Eziyet etmeyenleri öldürmesi ise caiz değildir. (el-Mektebetu’ş-Şamile, IV/252). İmam Malik’e göre, hadiste söz konusu edilen “yırtıcı köpek”ten maksat; aslan, kaplan, sırtlan kurt gibi insanlara saldıran, parçalayan her türlü yırtıcı hayvanlardır. (İbn Kudame, el-Şerhu’l-Kebir; el-Mektebetu’ş-Şamile, III/302).
Aslında Malikilere göre, yırtıcı kurt gibi insana saldıran, eziyet eden bütün hayvanlar “yırtıcı köpek” anlamındadır ve öldürülmeleri caizdir. Fakat eziyet etmeyenleri öldürmek asla caiz değildir. (İbn Kudame, a.g.e; el-Mektebetu’ş-Şamile, IV/14). Ünlü âlimlerden İbnu Abdilber’e göre, zararlı olmadıkça hiçbir köpek öldürülmez. Çünkü Hz. Peygamber (a.s.m), canlıları silaha hedef yapmayı yasaklamıştır. Üstelik köpeğe su vermenin faziletiyle ilgili hadis mevcuttur.
Hadiste “Her ciğer sahibine su vermenin ecri vardır.” buyurulmuştur. Ayrıca her tarafta bunca âlim dine aykırı fiillere işlere göz yummayan uyanık kimseler olduğu halde, köpekleri öldürme adeti yoktur. Ben, Müslümanların hiçbir fakihinin, köpek beslemeyi adaleti cerh eden, şahitliğe mani olan bir hal görmedim. Sadece Şafii mezhebi, ihtiyaç olmadığı halde köpek beslemeyi haram saymıştır” der. (Canan, Kütübü sitte,13/ 516)
Söz konusu hadis şöyledir: Hz. Ebu Hüreyre (r.a.) anlatıyor: Hz. Peygamber (a.s.m) şöyle buyurdu:
[stextbox id=’download’]
“Bir adam yolda yürürken çok susadı. Derken bir kuyuya rastladı. İçine girip su içti. Dışarı çıktığında susuzluktan soluyup toprağı yemekte olan bir köpek gördü. Adam kendi kendine: ‘Bu köpek de benim gibi susamış’ deyip tekrar kuyuya indi, mestini su ile doldurup ağzıyla tutarak dışarı çıktı ve köpeğe su verdi. Allah onun bu davranışından memnun kaldı ve kendisini affetti.” Hz. Peygamber (asm)‘in yanında bulunanlardan bazıları:
‘Ey Allah’ın resûlü! Yani hayvanlar(a yaptığımız iyilikler)için de bize bir ücret var mı?’ dediler. Allah’ın Resûlü:
‘Evet! Her yaş ciğer (sahibi olan canlılara yapılan iyilikler)için bir ücret vardır.’ buyurdu.”( Buhârî, Şirb, 9, Vudu, 33; Müslim, selam, 153; Ebu Dâvud, cihad, 47).
[/stextbox]
Diğer bir rivayette ise Efendimiz (asm) şöyle buyurmuştur:
[stextbox id=’download’]“Kötü yolda olan bir kadın, sıcak bir günde, bir kuyunun etrafında dönen bir köpek gördü, susuzluktan dilini çıkarmış soluyordu. Kadıncağız mestini çıkarıp onunla onu suladı. Bu yüzden bağışlandı.”(Müslim, Tevbe, 155).[/stextbox]
Bu hadislerden de açıkça anlaşıldığı gibi, İslam’da Allah’ın yarattığı bütün canlılara karşı merhamet esastır. Hanefî mezhebinin meşhur fıkıh kaynağı el-Mebsut’ta şu görüşlere yer verilmiştir:
[stextbox id=’download’]” Hadiste ifade edilen yırtıcı köpek”ten maksat kurt, aslan gibi eziyet veren yırtıcı hayvanlardır. İmam Şafinin dediği gibi, hadiste anlatılan şey şudur: Zararlı, saldırgan olan yırtıcı hayvanlardan başkasını öldürmek caiz değildir.” (el-Mebsut- el-Mektebetu’ş-Şamile V/159).[/stextbox]
Nitekim, Şafii mezhebenin ünlü bilgini İbn Hacer el-Heytemi, yırtıcı köpeğin öldürülmesi konusunda şunları söyler:
[stextbox id=’download’]”Yırtıcı köpeği aç bırakarak ölüme terk etmek caiz değildir. Bilakis, öldürülecekse, mümkün olduğunca en güzel bir şekilde öldürmek gerekir.” (bk. Tuhfetu’l-Muhtac; el-Mektebetu’ş-Şamile, IV/252).[/stextbox]
El-Beycermî’nin ifadesi bu konuda daha açıktır:
[stextbox id=’download’]”Yalnız faydalı olan köpekler değil, zararı olmadığı, saldırgan ve yırtıcılığa soyunmadığı sürece bütün köpeklerin canı muhteremdir, dokunulamaz.” (Haşyetu’l-Beycermî Ala’l-Menhec; el-Mektebetu’ş-Şamile, I/474).[/stextbox]
Buna göre Peygamber Efendimiz (asm)’in öldürülmelerine izin verdiği hayvanlar, vahşi, yırtıcı ve saldırgan hayvanlardır.
