«Yeniden doğuş» anlamına gelen
Fransızca bir kelimedir. Aslı «renaissance» diye yazılır. 15. ve 16. yüzyıllarda
Avrupa’da açılan bilim ve sanat çığırı bu adla anılır.
Dünya medeniyetinin bir dönüm noktası sayılan
Rönesans Avrupalıların inançlarında, düşünce ve yaratışlarında köklü değişikliklere
yol açmış, Avrupa ülkelerinin her alanda hızla ilerlemesini ve kalkınmasını sağlamıştır.
Rönesans’ı hazırlayan sebeplerin başında matbaanın icadı; Türkler’in Bizans’ı
fethetmesiyle, Avrupalılar’ın Doğu’ya gidecek yeni yollar aramaları ve yeni
yeni ülkeler keşfetmeleri gelir.
Yeni ülkelerin bulunmasından
sonra ticaretin gelişmesi, sanatçı ve bilginlerin iyi şartlar altında yaşama
imkanına kavuşmaları da Rönesans’ı hazırlayan başlıca sebepler arasındadır.
Ortaçağ’da düşünürler ve sanatkarlar dünyayı geçici sayar, dünya hayatına önem
vermezlerdi. Rönesans’ta bu düşünce tamamen bırakıldı, antik çağa, yani eski
Yunan ve Roma düşüncesine bir dönüş oldu.
O devrin düşünce temelini ise
hayatı hakkıyla yaşamak, eğlenmek teşkil ederdi. Onlara göre dünya, yaşamak için
var olmuştu. İşte bu düşüncelerle Ortaçağ’ın kuru görüşünün kırılarak yeni
ufuklara yönelmek, bütün Avrupa’nın hayatına bambaşka bir yenilik ve görüş getirdi.
Rönesans, önce İtalya’da başladı.
14. yüzyıldan devam edegelen yenileşme, 15. yüzyılda Bruneleschi, Donatello,
Fra Angelico, Massacio, Giotta, L. della Robia gibi ressam ve
heykelcilerle hızlandı.
Eski Yunan ve Romalılar’ın sanat
görüşü yeniden canlandı ve «hümanizm» başlamış oldu. Yukarıda saydığımız
sanatkarların yanı sıra, Ariosto, Tasso, Machiavelli gibi yazarlar Rönesans’ın fikir öncülüğünü yaptılar.
Nihayet Michelangelo, Rafaello, Tiziano, Veroneze İtalya’daki Rönesans sanatını
en yüksek noktasına çıkardılar.Fransız Rönesans’ı İtalya’dan sonra başladı.
Fransız bilim adamları Eski Yunan
ve Roma eserleri üzerine eğildiler. Bu eserlerin kötü bir dille
Fransızca’ya yapılan tercümeleri üzerinde tartışmalar oldu. Bu, bilimde araştırma
ve eleştirmenin doğmasına yol açtı. College de France’nin kurulması hümanizm
cereyanını tam anlamıyla geliştirdi. 15. yüzyılda Villon, 16. yüzyılda Ronsard,
Marot gibi şairler, Montaigne, Rabelais, Calvin gibi yazarlar yetişti.
Rönesans Almanya’da daha çok
fikir ve bilim alanında kendisini gösterdi. Bu da hümanizmin en çok Almanya’da
gelişmesine yol açtı. İngiltere’de de 16. yüzyılda rönesans’ın büyük etkileri
oldu. Rönesans’ın yanı sıra Almanya’da dinde ıslahatı esas tutan bir yenileşme
hareketi de başladı. Luther’in öncülüğünde yürüyen bu hareket «Reform» diye anıldı.
Luther kilisenin inşalar üzerinde baskısını önlemek, kiliseyi Tanrı ile kul
arasından çıkarmak istiyordu. Bu da insanların daha geniş düşünce sahibi
olmalarını sağladı.
1. İtalya’da hümanistlerin, Eski
Yunan ve Roma eserlerini inceleyerek gelişmenin önündeki en büyük engellerden
biri olan skolastik felsefeyi etkisiz hale getirmesi.
2. Matbaa ve kağıt üretiminin
gelişmesi sayesinde bilgi ve düşüncenin tabana yayılması.
3. Ticaretle zenginleşen Avrupa’da edebiyat ve sanattan
hoşlanan ve bunları koruyan mesenler sınıfının ortaya çıkışı.
4. İstanbul’un fethedilmesinin
ardından bazı Bizanslı bilginlerin İtalya’ya gitmesi.
5. Antik kültürün ( Eski Yunan
kültürü ) incelenmesi.
Rönesans’ın sonuçları nelerdir?
1. Bilim ve teknik alanında gelişmeler
oldu.
2. Skolastik yani dogmatik düşünce
yıkıldı; böylece özgür düşünce ve yeni sanat anlayışı doğdu .
3. Deney ve gözlem metodunun
kullanılmaya başlamasıyla bilim ve teknoloji gelişti.
4. Kilise ve din adamlarına
duyulan güven azaldı
böylece reform hareketlerine
de zemin hazırlanmış
oldu.
Rönesans dönemindeki yenilikler nelerdir?
Rönesans hareketi ilim ve teknikteki ilerlemenin yanı
sıra insan ve tabiat sevgisini de beraberinde getirdi. Rönesansın öncüleri,
sanat faaliyetlerinin yanı sıra edebiyat, tarih ve arkeolojiye
de önem verdiler. Resim ve tasvir anlayışı
gelişti. Mimaride gotik tarzı terk edilerek barok ve rokoko üslubu geliştirildi.
Bu barok ve rokoko mimari yapıları
çok kaba ve ihtişamlıydı bu yüzden Rönesans mimarlığının başlıca özellikleri ölçü, sadelik ve tabiilik
olmuştur.
Yani kaba ve ihtişamlıktan daha çok
sadelik ve ölçülüğe, doğallığa yönelik sanat eserleri ortaya çıkarmışlardır. İtalya’da
başlayan Rönesans hareketi kısa zamanda bütün Avrupa’da yayıldı. Rönesans daha
ziyade Fransa’da sanat; Almanya’da dini tablo ve resimler; İngiltere’de
edebiyat; İspanya’da resim ve edebiyat alanında
gelişti.
1. Avrupa’da ortaçağdan sonra hümanizmin
etkisiyle ortaya çıkan, klasik ilkçağ kültürüne dayanarak gelişen bilim ve
sanat akımı.
2. XV. yüzyıldan başlayarak İtalya’da ve daha sonra diğer avrupa ülkelerinde
hümanizmin etkisiyle ortaya çıkan, klasik İlk çağ kültür ve
sanatına dayanarak gelişen bilim ve sanat akımı.
